Prof Madya Haji Inon Shaharuddin Rahman,pegang rekod 18 tahun jadi dekan di UMS

PROF MADYA HAJI INON, PEGANG REKOD 18 TAHUN JADI DEKAN DI UMS

 “DALAM hidup ini kita kena jujur , setia dan hormat. Tiga perkara ini mesti ada pada diri kita.Kalau kita berpegang kepada sikap jujur, terus terang, hormat kepada orang, kita boleh hidup aman.Kalau takut kita tak akan hidup lama.Kita alah oleh ketakutan,” kata Prof.Madya Haji Inon Shaharuddin Abdul Rahman, Dekan Sekolah Sains Sosial Universiti Malaysia Sabah (UMS). Sepanjang perkhidmatannya sebagai dekan selama 18 tahun, paling lama dalam sejarah UMS, beliau mencipta nama sebagai seorang tokoh akademik yang menjadi pelopor Sekolah Sains Sosial (SSS), Pusat Kokurikulum dan Kesenian , Sekolah Pengajian Seni (SPS).

 

Prof Madya Haji Inon Shaharuddin Abdul Rahman, lahir di Pengkalan Baru Perak pada 1 Januari 1947. Beliau mendapat pendidikan awal di Sekolah Melayu Trong sebelum melanjutkan pelajaran di King Edward V111 Primary School, Taiping.  Kemudian  beliau memasuki Maktab Perguruan Melaka. Selepas lulus Sijil Perguruan pada tahun 1966, beliau mengajar di Negeri Sembilan selama lima tahun sebelum melanjutkan pelajaran di Universiti Kebangsaan Malaysia (UKM) pada tahun 1971. Empat tahun sesudah itu, beliau memperolehi ijazah Sarjana muda Sastera Kelas Pertama sebagai satu-satunya pelajar sastera yang mendapat penghormatan itu pada tahun 1975.

 

Selepas itu, beliau menjadi tutor di UKM sebelum melanjutkan penagjian di Monash University, Melbourne sehingga lulus ijazah sarjana pada tahun 1979. Sekembalinya ke tanahair, Haji Inon menjadi pensyarah muda.Pada tahun 1984, beliau dilantik sebagai Timbalan Pengarah Institut Bahasa, Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu IBKKM UKM iaitu sebuah institute penyelidikan mengenai tamadun Melayu yang ulang pada masa itu.

Pada tahun 1990, beliau menjadi Pengarah Kebudayaan UKM, yang sempat berdepan dengan gerakan mahasiswa yang sebelum itu pernah mengadakan demonstrasi membantah konsert Sudirman. Bagaimanapun pada tahun 1995, beliau mendapat tawaran sebagai Prof Madya di Universiti Malaysia Sabah (UMS). Di universiti yang baru dibuka itu, beliau diberi tanggungjawab untuk menubuhkan fakulti Sekolah Sains Sosial (SSS) selaku Dekan. Dua tahun kemudian, beliau diamanahkan untuk mengasaskan Pusat Kokurikulum dan Kesenian, untuk menjayakan misi UMS untuk memantapkan `soft skills’ serta menjadikan mereka siswazah intelektual sekaligus berketrampilan.

 

Pada tahun 1999, beliau mengasaskan Sekolah Pengajian Seni (SPS) dan dilantik sebagai dekan sehingga bersara wajib pada tahun 2003.

 

Walaupun telah bersara, UMS masih memerlukan khidmatnya dan melantik beliau sebagai Pengarah Yayasan UMS. Dua tahun kemudian, beliau diminta pula untuk menerajui Bahagian Perhubungan Korporat. Pada tahun 2006,  beliau dilantik semula sebagai Dekan Sekolah Pengajian Seni (UMS ) sehingga tahun 2010. Pada tahun yang sama, beliau dilantik semula sebagai Dekan Sekolah Sains Sosial, buat kali yang kedua. Prof Haji Inon memulakan tugas sebagai Dekan Sekolah Sains Sosial pada 1995 dan seperti telah ditakdirkan, beliau mengakhiri tugasnya sebagai Dekan di sekolah yang sama. Sepanjang khidmat baktinya selama 18  tahun di UMS, beliau  mencipta rekod menjadi Dekan tiga buah fakulti dan Pengarah dua buah institusi pentadbiran iaitu Yayasan UMS dan BPA UMS. Kerana jasa-jasa beliau, Prof Madya Hj Inon Shaharuddin Abdul Rahman telah dianugerahkan pingat Kesatrian Mangku Negara (KMN) pada 2001, Darjah Paduka Mahkota Perak (PMP) 2003, dan Ahli Setia Darjah Kinabalu (ASDK) pada tahun 2005.

 

Wartawan UTUSAN BORNEO, ABD.NADDIN HJ.SHAIDDIN sempat menemubual Prof.Madya Haji Inon Shaharuddin Abdul Rahman untuk berkongsi pengalamannya dalam bidang akademik. Beliau juga sempat menceritakan pengalamannya sepanjang berkhidmat di Sabah iaitu  sejak 1 Jun 1995 hingga khidmatnya berakhir di Sabah pada 30 Jun 2013. Ikuti petikan temubual secara santai dengan beliau sambil minum teh di salah sebuah kedai mamak di Likas Plaza.

 

UTUSAN BORNEO:      Ketika mula-mula sampai di Sabah pada tahun 1995, apa yang menarik perhatian prof?

PROF.MADYA HAJI INON SHAHARUDDIN:   Sebelum berkhidmat di Universiti Malaysia Sabah (UMS) pada tahun 1995, sebenarnya saya sudah berkenalan dengan masyarakat Sabah pada tahun 1983. Kami pernah buat penyelidikan tradisi lisan di Weston, Beaufort. Pada masa itu, Kota Kinabalu baru nak membangun. Api-api Centre belum ada. Centre Point belum ada. Saya ingat lepas pejabat DBP Cawangan Sabah, di kompleks SEDCO, tidak ada lagi bangunan. Asia City belum ada. Orang yang menguruskan kedatangan kami pada masa itu ialah arwah Cikgu Shuhaibun (Datuk Haji Shuhaibun Yussuf) yang menjadi Pengelola Kebudayaan di Kementerian Kebudayaan Belia dan Sukan (KKBS) yang berpejabat di Wisma Sabah. Haji Ismaily Bungsu, pada masa itu masih bujang.Pakai kereta merah. Di belakang cermin besar bertulis Sajakis.

Selepas itu, saya selalu ke Sabah juga, ke UKM Kampus Sabah, untuk menggiatkan kebudayaan nasional sewaktu saya menjadi Pengarah kebudayaan di UKM.

 UB:       Mungkin ada pengalaman menarik ketika menjadi Pengarah Kebudayaan UKM?

PROF:   Sebelum saya menjadi Pengarah Kebudayaan UKM, golongan pelajar yang radikal telah mengadakan demontrasi membantah konsert Sudirman.Sebabnya kerana arwah Sudirman menggunakan penyanyi latar yang seksi.Kerana konsert Sudirman itu, aktiviti kebudayaan di UKM kita adakan pada sebelah malam untuk mengelakkan demontrasi.

 

UB:       Lepas itu, ada lagi konsert?

PROF:   Lepas itu kita membawa penyanyi Zainal Abidin untuk konsert Hijau. Kita juga membawa M.Nasir untuk Konsert Bonda. Kita beritahu kepada aktivis pelajar ketika itu, daripada mereka buat protes di luar, lebih baik mereka buat persembahan di pentas.  Antara persembahan yang diadakan ialah persembahan nasyid, sitcom  pi mai pi mai tang tu dirakamkan di UKM Bangi, begitu juga Syyy, 3+1 dan sebagainya.

 

UB:       Oh ya. Ketika mula berkhidmat di UMS, apa tugas Prof yang pertama?

PROF:   Ketika baru datang ke UMS, saya diamanahkan untuk menubuhkan Sekolah Sains Sosial. Dua tahun kemudian, saya menjadi Pengarah Pusat Kokurikulum dan Kesenian UMS.  Masa itu kita undang penulis-penulis kreatif, teater. Orang teater yang mula-mula bantu antaranya ialah Awang Karim Kadir. Kemudian kita mengadakan program penulisan. Seramai 25 pelajar menulis novel. Beberapa minggu kemudian terhasillah Novel `Bayangan Syafiqah” , novel yang pertama kali dihasilkan oleh 25 pelajar, yang belum pernah menulis karya.Kita selaraskan bahasanya.Allahyarham Prof.Dr Othman Puteh  yang tolong edit.

Apabila projek itu berjaya, maka seni kreatif itu diangkat jadi program baru. Ia menjadi salah satu program di Sekolah Pengajian Seni yang baru ditubuhkan pada tahun 1999. Saya menjadi dekan di Sekolah Pengajian Seni (SPS) sehingga bersara wajib pada 2003. Bagaimanapun, pada tahun 2006, saya diminta untuk mengetuai semula SPS.

 

UB:       Selepas bersara wajib tahun 2003, prof bertugas dimana?

PROF:   Pada masa itu, Naib Canselor UMS, Prof.Datuk Dr.Abu Hassan Othman meminta saya menjadi Pengarah Yayasan UMS yang pada masa itu perlu diperkukuhkan.  Apabila Datuk Abu Hassan bersara pada tahun 2005, Naib Canselor yang baru, Prof.Datuk Dr.Mohd.Noh Dalimin meminta saya untuk menjadi  Pengarah Bahagian Perhubungan Korporat menggantikan pengarahnya yang dipinjamkan ke Kementerian Pengajian Tinggi. Selepas itu, pada tahun 2006, saya dilantik semula sebagai Dekan SPS hingga tahun 2010. Kemudian, saya dilantik pula sebagai Dekan Sekolah Sains Sosial hingga Jun tahun ini. Jadi saya berkhidmat pertama dan akhir di SSS.

 

UB:       Kalau tak silap dulu Prof pernah bercita-cita jadi anggota tentera, sebaliknya sekarang jadi Profesor.Masih minat jadi tentera lagi?

PROF:   Sewaktu jadi Pengarah Pusat Kokurikulum dan Kesenian, UMS telah menubuhkan Palapes. Sebelum ada pasukan itu, mesti ada pegawai. Jadi Naib canselor mengarahkan pegawai-pegawai universiti untuk memasuki wataniah.Kita buat latihan di kampus UMS Jalan Tuaran. Tak cukup peserta. Kemudian apabila perkara itu diketahui oleh kerajaan, Ketua Menteri mengarahkan semua pegawai daerah memasuki perkhidmatan wataniah. Apabila semua DO ikut serta, barulah ramai. Semua orang yang lulus diiktiraf dan diberi pangkat sebagai pegawai. Waktu itu, saya paling tua, 52 tahun. Jadi saya tidak pergi ke KL untuk melanjutkan latihan. Semua rakan-rakan saya, ada yang naik jadi kolonel dan sebagainya.

 

UB:       Oh ya Prof. Mungkin prof boleh ceritakan sedikit pengalaman ketika masih sekolah dulu? Ada yang menarik? Misalnya sepanjang perjalanan dari kampung ke sekolah?

 

PROF:   Jalan dari Trong ke Taiping itu, di sebelah kirinya sawah, tanah rendah manakala sebelah kanannya bukit. Di sebelah bukit, orang-orang berkebun, di sebelahnya pula orang bertani.Saya beruntung kerana faham mengenai kehidupan  petani dan pekebun getah. Selain itu, saya dapat memahami dialek utara, dialek kedah, dialek orang pattani yang kebanyakannya jadi pesawah. Ibubapa saya orang tempatan.Ibu saya orang melayu Kuala Kangsar, Ayah saya, Abdul Rahman Ismail pula dari Kedah. Beliau seorang guru. Seangkatan dengan pendeta Zaaba sewaktu menuntut di Maktab Perguruan Sultan Idris (SITC) Tanjung Malim.
UB:       Prof berapa adik beradik ya?

PROF:   Kami enam adik beradik.Saya anak yang bungsu. Adik beradik saya, Ainul badri, Ainul Adnan, Ainul Jamal, Inul Jalal, Ainul Zahar dan saya Inon Shaharuddin. Sebenarnya waktu pergi melapor ke balai polis, seperti yang lazim dilakukan pada waktu itu, bukan ayah saya yang pergi.

 

UB:       Siapa rakan Prof sewaktu sekolah dulu, yang berjaya mencipta nama?

PROF:  Brig Jeneral Bersara (B) Datuk Malik Sahad. Beliau rakan sekelas saya sewaktu sekolah di King Edward lagi.

 

UB:       Prof masuk universiti tahun berapa?Mungkin Prof boleh ceritakan sedikit suasana pada masa itu?

PROF:   Ketika itu, di Semenanjung baru terjadi peristiwa 13 Mei 1969. Saya masuk universiti awal 70-an. Pada masa itu, baru terasa orang Melayu agak ketinggalan dari segi peluang masuk universiti. Kebanyakan sekolah menggunakan pengantar bahasa Inggeris. Ada beberapa sekolah seperti Sekolah Alamshah yang menggunakan aliran Melayu.UKM pada masa itu adalah satu-satunya universiti yang menggunakan bahasa pengantar dalam bahasa Melayu. Jadi apabila saya diterima masuk ke UKM, saya rasa agak beruntung kerana saya boleh membaca buku dalam bahasa Inggeris.Pada masa itu UKM belum ada kampus tetap. Kita tumpang Maktab Perguruan Lembah Pantai yang terletak bersebelahan UM. Jadi bila ada isu pelajar, tak sampai setengah jam isu itu tersebar.

 UB:       Apa tugas Prof sewaktu berkhidmat di UKM?

PROF:   Saya bertugas di Jabatan Persuratan Melayu UKM. Pada masa itu terdapat ramai pensyarah yang menjadi pakar dalam bidang masing masing berkhidmat di Jabatan Persuratan Melayu. Masa itu Dr.Othman Puteh  yang mengajar sastera moden-remaja, Ramli Isin, sastera moden esei, Dr.Sahlan Mohd.saman, Sastera Moden-Perbandingan, Yusof Mohd.Noor,Yusof Mohd Noor, sastera tradisi, Inon Shaharuddin-Sastera Rakyat, mana sikana-Sastera moden-kritikan.

 

UB:       Sewaktu belajar di Monash University, apa yang Prof kaji?

PROF:   Saya mengkaji Hikayat Si Miskin, masih dalam tulisan tangan, dipercayai manuskrip yang tertua, dan dijumpai di Sri Langka. Saya bandingkan dengan manuskrip yang terdapat di DBP,Jakarta dan beberapa manuskrip lain. Kita bandingkan dengan cerita si Miskin dalam wayang kulit di Kelantan, dan sebagainya. Kajian perbandingan mengenai hikayat si miskin ini telah diterbitkan dan diberi nama Hikayat Marakarma.

 

UB:       Apa beza sarjana kita dengan sarjana di universiti di barat?

PROF:   Sarjana-sarjana di sana amat menghargai maklumat dan mengapresiasi ilmu yang kita bentangkan. Mereka sangat menghargai ilmu.

 

UB:       Mungkin ada personaliti yang Prof ingat sewaktu mengajar di UKM? Ada murid yang berjaya? Siapa diantaranya?

PROF:   Antaranya Datuk Sapawi Haji Ahmad, kini Ahli Parlimen Sipitang, Dr Andika Aziz Hussein. Mohd.said Hinayat pula, kami sama nyanyi puisi dalam Kumpulan Suarasa. Beliau main gitar, nyanyi. Puisi dibekalkan oleh Siti Zainon. Antara ahli kumpulan Malik saidin, Junainah, Salihin sekarang Prof madya. Waktu itu kami bersaing dengan Kumpulan Harmoni yang diterajui Zubir Ali. Kami selalu membuat persembahan di DBP, di sekolah-sekolah dan sebagainya.

 

UB:       Siapa idola Prof?

PROF:   Tun Dr.Mahathir Mohammad. Bukunya Dilema Melayu banyak membawa kesedaran kepada saya.

UB:       Kalau boleh tanya, apa motto dalam hidup Prof ya?

PROF:   Dalamh idup ini kita kena jujur , setia dan hormat. Tiga perkara ini mesti ada pada diri kita.Kalau kita berpegang kepada sikap jujur, terus terang, hormat kepada orang, kita boleh hidup aman.Kalau takut kita tak akan hidup lama.Kita alah oleh ketakutan,

 

UB: Di celah-celah kesibukan dalam pengajaran dan pentadbiran, apakah Prof masih sempat membuat penyelidikan?

PROF:   Saya sempat menghasilkan 20 buah buku dalam berbagai genre iaitu: 4 buku akademik, 6 antologi karya Sastera Rakyat. Selain itu, saya juga sempat menerbitkan , 5 buku ‘coffee table’ UMS (DYMM Sultan Salahuddin, YABhg Tun Sakaran Dandai, YABhg Tun Dr Mahathir Mohamed & YAB Toh Puan Dr Siti Hasmah Hj Ali, Perasmian Kampus Tetap UMS, Pencapaian Akademik UMS 10 Tahun), menyelenggara sebuah novel dan sebuah antologi puisi, menyunting sebuah memoir Tan Sri Abu Hassan Othman, menyelenggara dan menyunting Inventori Sukan Tradisional ASEAN, dan mempengerusi serta mengawal penerbitan Peraturan Permainan Tradisional Malaysia (Wau dan Gasing).

 

UB:       Selain itu?

PROF:   Sebenarnya banyak penyelidikan telah diselenggara atau jalankan selaku penyelidik utama, ketua pasukan penyelidikan, penasihat atau penyelia kepada penyelidikan siswazah. Ini termasuklah penyelidikan di UKM ketika menjadi Timbalan Pengarah Insitut Bahasa, Kesusasteraan dan Kebudayaan Melayu sehinggalah sebagai Dekan Sekolah Sains Sosial dan Sekolah Pengajian Seni UMS. Antara kajian yang dilakukan di Sabah di mana saya  bertindak sama ada sebagai penyelidik, ketua kajian atau penasihat ialah Kajian Kesenian Melayu Berunai di Binsuluk (1996), Busana dan Seni Tari Rungus di Kudat (1997), Tradisi Lisan Melayu Berunai (1998), Tradisi Rakyat Bugis, Tawau (1999), Sejarah Lisan Orang Murut, Tenom (2003), Seniman Pendokong Tradisi khususnya seniman Isun-Isun Bajau Kota Belud dan penyanyi Mibangki Rungus Kudat  dan Zapin Berunai dari Bongawan(2008), dan Lagu-lagu Tradisional Suku Kaum Berunai di Papar, Membakut dan Bongawan (belum selesai, 2008). Kajian Seniman Pendokong Tradisi telah dibentangkan di peringkat ASEAN dengan judul kertaskerja Three Singer: Keepers of Traditions pada bulan Jun 2008.

 

UB:       Apa aktiviti Prof yang lain? Khidmat sosial misalnya?

PROF:   Dalam khidmat sosial , saya pernah menjadi pengasas bersama Pidato Pertama Toastmasters Club Kota Kinabalu, iaitu kelab toastmaster yang pertama di dunia diselenggarakan dalam Bahasa Malaysia. Saya pernah  menjadi Naib Presiden kelab tersebut  pada tahun 1997/98, Presiden pada 1998/1999, dan Area Governor K4 Toastmasters International meliputi Sabah dan Labuan 1999/2000. Selain itu, saya  juga menjadi ahli Majlis Kebudayaan Universiti-Universiti Malaysia, dan ahli ASEAN Universities Arts Council (1996-2006).